هر که جز ماهی ز آبش سیر شد
هر که بی روزیست روزش دیر شد
در نیابد حال پخته هیچ خام
پس سخن کوتاه باید والسلام


پخته آن باشد که جسم خویش باخت
خویش را از خویشتن بیگانه ساخت
مغز را آکند و بر افکند پوست
ماند خالی از خود و پر ز دوست
خام که بود آنکه باشد خیره سر
در خیالش جز علف نبود چو خر
با هوای نفس و میلان علف
گنج معنی باشدش در کف تلف
خام همچون کور مادرزاد دان
او چه داند رنگ حال پختگان
کور را گر شرح خوانی حسن ماه
او کجا داند سفید است یا سیاه
خام و پخته هر دو با امّید و بیم
سوی ربّ دارند راه مستقیم
زهرهء این مسئلت از حق کراست
گویدش این خام و آن پخته چراست
سر به سر انواع عالم تا ابد
ذرّه ذرّه هر چه هست از نیک و بد
جمله معلولند ولی بی علّتند
هر یکی در خلق عین حکمتند
هیچ نبود فرق اندر خلقشان
در نبی رومن تفاوت را بخوان
گر تفاوت را ببینی در میان
هست آن از مقتضای این جهان
در جهان می یافتم گر محرمی
میزدم در شرح این عالم دمی
محرم این راز نبود فهم عام
دم فرو باید کشیدن و السلام